Ủy ban châu Âu (EC) vừa công bố kế hoạch sửa đổi Luật Khí hậu EU, trong đó đưa ra mục tiêu giảm 90% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính vào năm 2040 so với mức năm 1990. Đây là một dấu mốc quan trọng, nằm giữa hai cột mốc đã được xác lập trước đó là giảm ít nhất 55% vào năm 2030 và đạt trung hòa carbon vào năm 2050.
Theo đề xuất, mục tiêu 2040 sẽ trở thành ràng buộc pháp lý đối với các quốc gia thành viên. Để hỗ trợ quá trình thực hiện, Ủy ban châu Âu đưa ra một số cơ chế linh hoạt, bao gồm việc cho phép sử dụng tín chỉ carbon quốc tế ở mức giới hạn từ khoảng năm 2036, đồng thời tăng cường vai trò của các hoạt động loại bỏ CO₂ trong nước như hấp thụ lâu dài từ rừng, đất hay công nghệ lưu giữ carbon. Các quốc gia và ngành kinh tế cũng có thể áp dụng linh hoạt để bù đắp chéo giữa những lĩnh vực có khả năng giảm phát thải khác nhau.
EU kỳ vọng đạt thỏa thuận về mục tiêu khí hậu 2040 trước thềm COP30 Việc thiết lập mục tiêu 2040 được coi là bước đệm quan trọng giúp Liên minh châu Âu (EU) có định hướng rõ ràng cho giai đoạn chuyển tiếp từ nay đến 2050, tạo ra hành lang pháp lý ổn định để doanh nghiệp và nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định dài hạn về công nghệ, năng lượng và mô hình sản xuất, đồng thời củng cố vị thế của EU trong vai trò đi đầu toàn cầu về ứng phó biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, kế hoạch này cũng đang vấp phải nhiều tranh luận trong nội bộ Liên minh châu Âu. Một số quốc gia thành viên như Cộng hòa Séc và Hungary cho rằng mục tiêu giảm 90% là quá tham vọng và bày tỏ sự không hài lòng, dù Ủy ban châu Âu đã đề xuất cơ chế linh hoạt cho phép tính điểm tín chỉ carbon từ các dự án tài trợ bên ngoài EU. Trong khi đó, Pháp và Ba Lan đề xuất đưa vấn đề này ra thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh EU dự kiến diễn ra ngày 23/10. Tuy nhiên, mốc thời gian này được cho là khá muộn bởi Ủy ban châu Âu mong muốn hoàn tất thỏa thuận trước khi Hội nghị COP30 khai mạc vào ngày 10/11 tới tại Belem, Brazil.
Dù còn tồn tại nhiều thách thức, mục tiêu 90% đến năm 2040 cho thấy EU quyết tâm hành động sớm, thay vì dồn gánh nặng vào những năm cuối cùng trước 2050. Các chuyên gia nhấn mạnh nếu không đẩy nhanh tiến độ trong thập kỷ tới, chi phí và khó khăn trong việc đạt trung hòa carbon sẽ gia tăng đáng kể.
Đối với Việt Nam, động thái mới của EU mang ý nghĩa tham khảo quan trọng. Trong bối cảnh nước ta đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, việc EU đặt ra các mốc trung gian cụ thể giúp rút ra bài học về việc cần thiết xây dựng lộ trình chi tiết, khả thi theo từng giai đoạn, không chỉ giúp quản lý rủi ro, mà còn tạo tín hiệu rõ ràng cho cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư. Đồng thời, Việt Nam cũng cần theo sát các tiêu chuẩn khí thải và chính sách liên quan đến carbon của EU để đảm bảo hàng hóa xuất khẩu không bị ảnh hưởng, và nắm bắt cơ hội thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo, công nghệ xanh và các giải pháp loại bỏ CO₂.
Cục Biến đổi khí hậu t/h