Việt Nam cùng cộng đồng quốc tế chung tay thúc đẩy các cam kết làm mát bền vững

Trong những năm gần đây, Cục Biến đổi khí hậu đã hợp tác với nhiều đối tác trong nước và quốc tế để giải quyết các vấn đề về làm mát trong các chính sách quốc gia và khung pháp lý cũng như từng bước xác định các phương án làm mát bền vững tiềm năng cho Việt Nam, đóng góp vào việc thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 mà Việt Nam đã cam kết với cộng đồng quốc tế. Với sự hợp tác và hỗ trợ của các đối tác quốc tế bao gồm Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), Văn phòng Dịch vụ Dự án của Liên hợp quốc (UNOPS) và Ủy ban Kinh tế và Xã hội Châu Á Thái Bình Dương (ESCAP), Việt Nam đang xây dựng Kế hoạch hành động làm mát quốc gia mở rộng (NCAP) và Chương trình làm mát xanh quốc gia (NGCP). Kết quả của sự hợp tác này được mong đợi sẽ cung cấp cho cơ quan quản lý nhà nước cách tiếp cận toàn diện dựa trên cơ sở khoa học với các giải pháp làm mát bền vững để đưa ra các quyết định chính sách phù hợp với bối cảnh quốc gia.

Là một nước nhiệt đới, trong tháng 5 vừa qua hầu hết các vùng miền trên cả nước đã phải hứng chịu những đợt nắng nóng với nền nhiệt độ kỷ lục. Nhiệt độ tăng và các đợt nắng nóng xảy ra ngày càng thường xuyên và dữ dội hơn, ảnh hưởng đến một bộ phận lớn dân cư. Giống như nhiều nước khác, Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống làm mát để bảo quản thực phẩm và hỗ trợ các ngành công nghiệp sản xuất, chế biến. 

Bên cạnh đó, làm mát cũng là lĩnh vực tiêu thụ năng lượng và phát thải khí nhà kính lớn. Dự báo lượng khí thải các bon hiện tại của Việt Nam sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030 do nhu cầu sử dụng điện và môi chất lạnh cho mục đích làm mát ngày càng tăng. Đối với Việt Nam, một số yếu tố quan trọng cần được xem xét để thực hiện làm mát bền vững:

 

 

- Có các giải pháp làm mát cho các ngành, đặc biệt là ngành thực phẩm và y tế, đồng thời đảm bảo rằng sự tăng trưởng về làm mát được kiểm soát và chuyển sang các giải pháp bền vững hơn để không phát sinh những thách thức trong quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế có phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

 

- Tăng cường khả năng tiếp cận các giải pháp làm mát bền vững cấp thiết và quan trọng đối với khí hậu, sức khỏe, khả năng phục hồi và phục hồi xanh ở Việt Nam.

 

Cục Biến đổi khí hậu hiện đang hợp tác với UNEP và Viện Tăng trưởng Xanh Toàn cầu xây dựng các Kế hoạch Hành động Làm mát Đô thị (UCAP) lồng ghép các hành động về làm mát, thiên nhiên và nhiệt độ cực đoan vào quy hoạch đô thị cho ba thành phố, xây dựng một mô hình cho các thành phố khác áp dụng. Đồng thời, Việt Nam cũng đang chuẩn bị một kế hoạch đầu tư cho các dự án làm mát đô thị đươc thực hiện thông qua tài trợ từ Chương trình Hợp tác làm mát bền vững (Clean Cooling Collaborative).

Gần đây nhất, tại Cuộc họp mở rộng các bên tham gia Nghị định thư Montreal (OEWG45) tổ chức tại Bangkok, Thái Lan, Việt Nam cũng tham dự sự kiện bên lề về làm mát bền vững với các nội dung tham gia thảo luận về phương thức và cơ chế tiềm năng cho làm mát bền vững. Hội thảo do Liên minh làm mát tổ chức có sự tham gia chủ trì của đại diện nước chủ nhà COP28 UEA và Ban Thư ký Ô-dôn, cùng nhiều tổ chức quốc tế, nhà tài trợ (IFC, Danfoss, Global Food Cold Chain Council) và các nước thành viên (Hoa Kỳ, Maldives, Kenya, Dominican, Việt Nam) tham dự trao đổi tại sự kiện. Đại diện Việt Nam chia sẻ hiện nay có nhiều nội dung có liên quan về làm mát đã và đang được thảo luận trong khuôn khổ Nghị định thư Montreal (như việc lồng ghép nội dung quản lý môi chất trong tiết kiệm năng lượng, quản lý vòng đời các chất, các tiêu chuẩn kỹ thuật…), nhưng vẫn còn rất nhiều nội dung khác cần được tiếp tục thảo luận và tìm ra các hướng đi tiếp theo (như việc làm mát bền vững đối với các chuỗi cung ứng lạnh, làm mát không gian, quy chuẩn trong lĩnh vực xây dựng…). Do đó, sự hợp tác giữa các cơ quan nhà nước có liên quan và hỗ trợ quốc tế sẽ rất quan trọng đối với nỗ lực của Việt Nam nhằm đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và Việt Nam muốn học hỏi từ các nước trên thế giới./.