Từ cam kết đến hành động: Việt Nam đẩy mạnh giảm phát thải mê-tan

Ngày 07/11/2025, tại Thanh Hóa, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo tuyên truyền, nâng cao nhận thức về giảm phát thải khí mê-tan.

Hội thảo có sự tham gia của đại diện các cơ quan hành chính, Hội, Hiệp hội, doanh nghiệp tại tỉnh Thanh Hoá và một số tỉnh lân cận.

Chung tay thực hiện cam kết quốc gia

Phát biểu khai mạc, TS. Mai Kim Liên - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu. Việc chủ động giảm phát thải, đặc biệt là khí mê-tan - loại khí có khả năng làm ấm gấp 28 lần CO₂ là yêu cầu cấp thiết để thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết tham gia tại Hội nghị COP26.

Theo ThS. Nguyễn Văn Minh, Trưởng phòng Thị trường các-bon, Cục Biến đổi khí hậu, Việt Nam đã thiết lập khung pháp lý đồng bộ về ứng phó biến đổi khí hậu, gồm Luật Bảo vệ môi trường 2020, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07/01/2022 quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn; được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 119/2025/NĐ-CP ngày 09/6/2025; các Thông tư hướng dẫn chi tiết của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các Bộ quản lý lĩnh vực.

Tại Hội thảo, ThS. Nguyễn Vân Anh, Phó Chánh Văn phòng Cục Biến đổi khí hậu, trình bày Cam kết giảm phát thải khí mê-tan toàn cầu và Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030 của Việt Nam ban hành tại Quyết định số 942/QĐ-TTg ngày 05/8/2022. Mục tiêu của Kế hoạch nhằm thực hiện nỗ lực quốc gia giảm ít nhất 30% tổng lượng phát thải khí mê-tan vào năm 2030 so với năm 2020. Theo đó, lượng phát thải khí mê-tan đến năm 2030 tại Việt Nam không vượt quá 77,9 triệu tấn CO₂tđ.

Theo bà Vân Anh, các lĩnh vực trọng tâm gồm trồng trọt, chăn nuôi, quản lý chất thải rắn, khai thác dầu khí và than, với các giải pháp cụ thể như: áp dụng kỹ thuật tưới tiên tiến trong canh tác lúa (AWD), chấm dứt đốt phụ phẩm nông nghiệp, thu hồi khí sinh học (biogas) trong chăn nuôi, và lắp đặt thiết bị thu hồi khí mê-tan trong khai thác dầu khí. 

Giải pháp giảm phát thải trong trồng trọt và chăn nuôi

Theo PGS.TS. Mai Văn Trịnh, Viện trưởng Viện Nông nghiệp Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, lĩnh vực trồng trọt hiện chiếm tới 46% tổng lượng khí mê-tan quốc gia, trong đó canh tác lúa nước là nguồn phát thải lớn nhất. Sản xuất lúa gạo không chỉ giữ vai trò quan trọng trong an ninh lương thực mà còn là một trong những hoạt động phát sinh khí nhà kính đáng kể, do đặc trưng canh tác ngập nước kéo dài và việc xử lý phụ phẩm sau thu hoạch chưa hợp lý.

Ông Trịnh cho biết, những biện pháp kỹ thuật canh tác tiên tiến đang được áp dụng đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc giảm phát thải khí mê-tan. Trong đó, rút nước giữa vụ và tưới ngập khô xen kẽ (AWD) là hai phương pháp mang lại hiệu quả giảm phát thải từ 30% đến 35% so với canh tác truyền thống, đồng thời tiết kiệm 15-20% lượng nước tưới. Không đốt rơm rạ sau thu hoạch mà thay vào đó là vùi rơm rạ đã xử lý bằng chế phẩm vi sinh hoặc tái sử dụng để sản xuất nấm, phân compost, than sinh học (biochar) cũng giúp giảm đáng kể lượng khí mê-tan phát sinh. Bên cạnh đó, chuyển đổi cơ cấu cây trồng như mô hình lúa - tôm, lúa - sen, hoặc chuyển sang cây cạn có giá trị cao đang được khuyến khích nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và tối ưu hiệu quả sử dụng đất.

Ở lĩnh vực chăn nuôi, PGS. TS. Lê Thị Thanh Huyền, Trưởng bộ môn Hệ thống và Môi trường chăn nuôi, Viện Chăn nuôi cho biết phát thải khí mê-tan chủ yếu phát sinh từ hai nguồn chính: quá trình tiêu hóa của gia súc nhai lại và quản lý chất thải chăn nuôi. Khi các hợp chất hữu cơ trong phân, nước tiểu bị phân hủy yếm khí, khí mê-tan được sinh ra và phát tán ra môi trường, gây hiệu ứng nhà kính mạnh gấp 28 lần CO₂ trong 20 năm đầu.

Để giảm phát thải, ngành chăn nuôi đang thúc đẩy cải thiện khẩu phần ăn của gia súc bằng cách bổ sung các chất phụ gia như tảo biển, tannin, hay hợp chất 3NOP, giúp ức chế quá trình sinh khí mê-tan trong dạ cỏ mà vẫn duy trì năng suất. Đồng thời, công nghệ biogas đã được áp dụng rộng rãi tại các trang trại và hộ gia đình, vừa xử lý chất thải hiệu quả, vừa tạo ra nguồn năng lượng sạch phục vụ sinh hoạt và sản xuất.

Ngoài ra, việc ủ phân compost bằng công nghệ vi sinh và tách chất thải rắn - lỏng để tái sử dụng làm phân hữu cơ cũng đang được triển khai ở nhiều địa phương, góp phần hình thành mô hình chăn nuôi tuần hoàn, hữu cơ và thân thiện với môi trường. Theo PGS. TS. Lê Thị Thanh Huyền, đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là hướng đi tất yếu để nâng cao giá trị sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe của thị trường trong và ngoài nước.

Những nỗ lực đồng bộ này đang góp phần quan trọng vào mục tiêu chung của Việt Nam trong Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi xanh trong nông nghiệp. 

Doanh nghiệp tiên phong

Đại diện khối doanh nghiệp, ông Đào Xuân Hoàng, Ủy ban Phát triển bền vững Tập đoàn TH, chia sẻ tại hội thảo rằng để thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0”, doanh nghiệp không chỉ cần thay đổi công nghệ mà còn phải chuyển đổi tư duy sản xuất - kinh doanh theo hướng kinh tế tuần hoàn.

Theo ông Hoàng, Tập đoàn TH đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp xanh trong toàn chuỗi sản xuất, từ nông trại chăn nuôi đến nhà máy chế biến và hệ thống phân phối. Chất thải chăn nuôi được thu gom và xử lý bằng công nghệ sinh học hiện đại, chuyển hóa thành phân compost phục vụ cho các vùng trồng nguyên liệu. Việc này không chỉ giúp giảm phát thải khí mê-tan mà còn góp phần cải thiện chất lượng đất nông nghiệp. Nền chuồng trong các trang trại được tái sử dụng bằng công nghệ BRU của Đức, giúp làm khô, khử mùi và hạn chế tối đa lượng khí nhà kính phát sinh trong quá trình chăn nuôi.

Song song với đó, tập đoàn đã đầu tư hệ thống điện mặt trời trên mái trang trại và nhà xưởng, kết hợp vận hành lò hơi sinh khối sử dụng phế phẩm nông nghiệp thay thế nhiên liệu hóa thạch. Nhờ đó, lượng phát thải khí nhà kính trong chuỗi sản xuất đã giảm hơn 85% so với trước.

Trong khuôn khổ Hội thảo, các đại biểu đã dành nhiều thời gian trao đổi, thảo luận về các giải pháp giảm phát thải khí mê-tan tại Việt Nam. 

Các ý kiến thống nhất rằng việc giảm phát thải mê-tan không chỉ là yêu cầu từ các cam kết quốc tế mà còn mở ra cơ hội chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng cuộc sống của người dân. 

Nhiều đại biểu đánh giá cao việc được tiếp thu thêm những kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn từ các chuyên gia, đồng thời bày tỏ kỳ vọng sẽ có thêm nhiều chương trình đào tạo, bồi dưỡng tuyên truyền viên để lan tỏa thông tin và nhận thức về giảm phát thải khí mê-tan tới cộng đồng và doanh nghiệp.

 

​​​​​​​

Cục Biến đổi khí hậu