Theo tin từ Reuters, chỉ vài tháng trước khi đăng cai Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP39), Quốc hội Brazil đã thông qua dự luật sửa đổi Luật Đất đai và Môi trường, làm suy yếu nhiều quy định cấp phép và bảo vệ rừng Amazon cũng như đất đai của các cộng đồng bản địa.
Dự luật, được Hạ viện thông qua với tỉ lệ 267 phiếu thuận – 116 phiếu chống, mở rộng quyền cấp “Giấy phép Môi trường Đặc biệt” cho Chính phủ liên bang. Theo đó, những dự án được xếp vào nhóm “chiến lược” sẽ được xét duyệt nhanh hơn, quy trình thẩm định được đơn giản hóa, bất chấp khả năng tác động tiêu cực tới hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Tổng thống Brazil - Luiz Inácio Lula da Silva (Nguồn: World Economic Forum)Nội dung sửa đổi cũng chỉ buộc đánh giá tác động đối với quyền của người bản địa và cộng đồng quilombola (cư dân hậu nô lệ) trên những vùng lãnh thổ đã được Nhà nước công nhận chính thức, trong khi hơn 30% đất đai bản địa và hơn 80% vùng quilombola đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục vẫn không nằm trong phạm vi bảo vệ. Điều này được đánh giá sẽ tạo kẽ hở pháp lý cho những “công ty khai thác” tiếp tục xâm lấn và tàn phá rừng quốc gia.
Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva hiện còn 15 ngày để ký ban hành hoặc phủ quyết từng điều khoản. Nếu bị bác bỏ, dự luật sẽ trở lại Quốc hội và có thể bị hủy bỏ với đa số phiếu chiếm. Đồng thời, nội dung này cũng có thể được Tòa án Tối cao xem xét, bởi cơ quan này từng can thiệp với một số đạo luật môi trường gây tranh cãi.
Việc nới lỏng chính sách bảo vệ rừng Amazon được xem là “bước lùi” lớn nhất trong luật môi trường Brazil kể từ lần sửa đổi hiến pháp năm 1988. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Brazil là một trong những quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới và thành công của COP 30 phụ thuộc nhiều vào cam kết giảm nạn phá rừng tại Amazon. Trước đó, Chính phủ đã nỗ lực phục hồi uy tín quốc tế thông qua các chính sách siết chặt chống phá rừng và thúc đẩy phát triển bền vững; vì vậy việc thông qua dự luật mới đã vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ dư luận và các tổ chức môi trường.
Kết quả cuối cùng, tùy vào quyết định của Tổng thống và tiến trình thẩm định tại các cơ quan chức năng, có thể ảnh hưởng lớn đến hình ảnh và vai trò dẫn dắt của Brazil trên trường quốc tế cũng như hiệu quả thực thi các cam kết về giảm phát thải và bảo tồn đa dạng sinh học tại COP 30.
Cục Biến đổi khí hậu (theo Reuters)