Ngày 15/9/2025, tại Hà Nội, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức Hội thảo quốc gia với chủ đề “Hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn hướng tới chuyển đổi xanh: Thúc đẩy hợp tác liên chính phủ, hợp tác công tư”.
Hội thảo do Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành chủ trì, cùng sự tham gia của đại diện Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, các cơ quan quản lý thuộc Bộ, ngành, địa phương; nhiều tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Viện Tăng trưởng Xanh Toàn cầu (GGGI), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), Đối tác Chuyển đổi Năng lượng (ETP)…; các viện nghiên cứu, trường đại học, chuyên gia và doanh nghiệp trong các lĩnh vực liên quan.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành khẳng định Việt Nam đã loại trừ thành công nhiều chất gây hại tầng ô-dônHội thảo là hoạt động trọng tâm trong chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2025 (16/9), đồng thời kỷ niệm 40 năm Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn – một dấu mốc quan trọng của hợp tác môi trường toàn cầu.
Hội thảo gồm ba phiên thảo luận tập trung vào: (i) Thực hiện Nghị định thư Montreal tại Việt Nam và đóng góp toàn cầu; (ii) Hợp tác liên chính phủ, công – tư trong bảo vệ tầng ô-dôn và làm mát bền vững; (iii) Công cụ hỗ trợ tuân thủ và triển khai Nghị định thư Montreal.
Hợp tác toàn cầu trong bảo vệ tầng ô-dôn
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết từ cuối thập niên 1970, các nhà khoa học đã cảnh báo về hiện tượng suy giảm tầng ô dôn và phát hiện lỗ thủng tầng ô dôn tại Nam Cực lan rộng nhanh chóng. Nguyên nhân chủ yếu là do sử dụng các hoá chất trong sản xuất điều hoà không khí, thiết bị làm lạnh,… Trước nguy cơ đó, năm 1985, các quốc gia thống nhất thông qua Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô dôn. Đến năm 1987, Nghị định thư Montreal ra đời và đến nay đã trở thành một trong những điều ước quốc tế về môi trường thành công nhất trong lịch sử. “Sau 40 năm, với việc triển khai các điều ước và sự chung tay hợp tác toàn cầu, đến nay nhân loại đã loại trừ 99% các chất làm suy dạng tầng ô dôn, đóng góp to lớn cho sự phục hồi tầng ô dôn và lá chắn bảo vệ sự sống trên trái đất. Hội đồng đánh giá Khoa học về Nghị định thư Montreal xác nhận tầng ô dôn đang hồi phục theo lộ trình và vào khoảng năm 2040 sẽ hồi phục về mức năm 1980.
Nhờ có sự nỗ lực chung, thế giới đã giảm 135 tỷ tấn các bon tương đương từ năm 1990 đến nay, đóng góp khoảng 25% vào mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở ngưỡng dưới 20 độ C. Đây là minh chứng sống động cho thấy khoa học và chính sách hợp tác quốc tế gắn liền sẽ tạo nên những thành công to lớn trong việc bảo vệ sức khỏe của con người, các hệ sinh thái và phát triển kinh tế xã hội bền vững.” Thứ trưởng nhấn mạnh.
Hội thảo thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia trong và ngoài nướcĐồng quan điểm, Bà Tina Chondraki Birmpili - Trưởng Ban điều hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal chia sẻ: Chủ đề của năm nay là “Từ khoa học đến hành động toàn cầu”. Điều đó cho thấy, thông điệp từ khoa học không chỉ dừng lại ở những phát hiện, cảnh báo, mà quan trọng hơn là thúc đẩy chúng ta hành động một cách chính xác và hiệu quả trên phạm vi toàn thế giới.
Bà Tina Chondraki Birmpili, Trưởng Ban điều hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal phát biểu tại Hội thảo“Tôi tin rằng, mỗi quốc gia trong đó có Việt Nam có thể tự hào khi là một phần của hành trình này. Việt Nam bắt đầu tham gia Nghị định thư Montreal từ năm 1995, và kể từ đó đã để lại những dấu ấn quan trọng trong nỗ lực chung, thể hiện mong muốn sống hài hòa với thiên nhiên, đồng thời bảo vệ tầng ô dôn – lá chắn bảo vệ con người trước nguy cơ ung thư da, các bệnh về mắt cũng như nhiều tác động khác. Việt Nam cũng đã có những bước đi tích cực trong giảm nhẹ biến đổi khí hậu, đặc biệt là với những cam kết mạnh mẽ gần đây.” bà Tina Chondraki Birmpili bày tỏ.
Nỗ lực của Việt Nam
Trong thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực hoàn thiện chính sách pháp luật bảo vệ tầng ô dôn. Nội dung này đã được thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và nhiều văn bản dưới luật, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn, Nghị định số 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường, Thông tư số 01/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành Luật Bảo vệ môi trường về ứng phó với biến đổi khí hậu, Thông tư số 20/2023/TT-BTNMT ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quản lý, thu gom, tái chế và xử lý các chất được kiểm soát. Gần đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và các bên liên quan trong quá trình thực hiện. Song song với đó, Việt Nam cũng đã ban hành và áp dụng nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong sản xuất sử dụng các chất được kiểm soát.
Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal từ năm 1994. Trong hơn 3 thập kỷ qua, với sự nỗ lực tích cực và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Quỹ đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, Ngân hàng Thế giới, Chương trình môi trường Liên Hợp Quốc và các đối tác phát triển khác, Việt Nam đã loại trừ thành công nhiều chất làm suy giảm tầng ô dôn, thực hiện quản lý, loại trừ HCFC, HFC theo đúng lộ trình cam kết.
Thống kê của Ban Thư ký ô-dôn quốc tế cho thấy, tính đến tháng 8/2025, Việt Nam đã ngăn ngừa phát thải khoảng 240 triệu tấn CO₂ tương đương. Đây là một thành tựu nổi bật, minh chứng cho nỗ lực thực hiện Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, đồng thời thể hiện đóng góp của Việt Nam trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu.
Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Tăng Thế Cường đánh giá cao sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ tầng ô dônĐể hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, Việt Nam đang tập trung vào những bước đi then chốt, trong đó nổi bật là việc quản lý và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn theo Nghị định thư Montreal. Đây không chỉ là yêu cầu quốc tế mà còn là động lực để Việt Nam tái cấu trúc mô hình sản xuất, sử dụng năng lượng và hóa chất theo hướng xanh, sạch và bền vững hơn. Các mục tiêu này đồng thời được gắn kết chặt chẽ với Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), bảo đảm tính đồng bộ trong chiến lược ứng phó biến đổi khí hậu.
Trên thực tế, quá trình triển khai đang được cụ thể hóa qua nhiều giải pháp. Trong đó, Việt Nam khuyến khích chuyển đổi công nghệ trong công nghiệp và dân dụng nhằm giảm phát thải từ khâu sản xuất đến tiêu dùng, đồng thời tăng cường kiểm soát để hạn chế rò rỉ trong quá trình vận hành thiết bị. Một trong những trọng tâm là đào tạo, nâng cao kỹ năng cho đội ngũ kỹ thuật viên, những người trực tiếp tham gia bảo trì, sửa chữa và quản lý thiết bị làm mát. Bên cạnh đó, các chương trình thu gom, tái chế, tái sử dụng môi chất lạnh cũng được đẩy mạnh, kết hợp với việc áp dụng tiêu chuẩn tiết kiệm năng lượng ngày càng khắt khe hơn cho các thiết bị làm mát. Việc kiểm kê lượng các chất được kiểm soát đang được triển khai định kỳ, gắn với các cơ chế thị trường mới như tín chỉ carbon, tạo thêm động lực kinh tế cho doanh nghiệp khi tham gia vào nỗ lực chung.
Hội thảo là hoạt động trọng tâm trong chuỗi sự kiện hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2025Đến năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu sẽ giảm phát thải khoảng 11,2 triệu tấn CO₂ tương đương. Để đạt được, Việt Nam định hướng hành động theo bốn trụ cột: quản lý và loại trừ triệt để các chất được kiểm soát; Quản lý sản phẩm, thiết bị sử dụng các chất có chứa HCFC và HFC theo GWP; Quản lý vòng đời các chất được kiếm soát (thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái sử dụng và tái chế, tiêu huỷ); đồng thời thúc đẩy áp dụng các giải pháp làm mát bền vững, tiết kiệm năng lượng, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
Những mục tiêu này không chỉ góp phần phục hồi tầng ô-dôn và giảm phát thải khí nhà kính, mà còn tạo ra tác động lan tỏa tích cực đến nền kinh tế. Doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh, cơ chế tín chỉ carbon, đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh. Xa hơn, đây còn là bước đi thể hiện trách nhiệm và vị thế của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế, khi chủ động tham gia vào nỗ lực toàn cầu vì một hành tinh xanh và bền vững cho các thế hệ tương lai.
Kết luận hội thảo, ông Tăng Thế Cường - Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, khẳng định bảo vệ tầng ô-dôn không chỉ là trách nhiệm quốc tế mà còn là lợi ích trực tiếp đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của Việt Nam. Ông nhấn mạnh, những kết quả mà Việt Nam đạt được thời gian qua có sự đồng hành, hỗ trợ quan trọng từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Quỹ Đa phương thực thi Nghị định thư Montreal.
“Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm túc các cam kết quốc tế, gắn việc loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, tiến tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đồng thời kêu gọi sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và toàn xã hội, cùng với sự hỗ trợ hiệu quả từ các đối tác quốc tế, nhằm củng cố năng lực ứng phó biến đổi khí hậu và đóng góp tích cực vào nỗ lực toàn cầu.” Cục trưởng cho biết thêm.
Cục Biến đổi khí hậu