Ngày 28/8 tại Hà Nội, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) và Viện Tăng trưởng xanh Toàn cầu (GGGI) tổ chức cuộc họp tổng kết Hoạt động hợp tác về thực hiện làm mát hiệu quả và thân thiện với khí hậu tại khu vực đô thị ở Việt Nam.
Cuộc họp do ông Lê Ngọc Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu; ông Benjamin Hickman - Quản lý chương trình cấp cao, Liên minh tăng cường hiệu quả làm mát, UNEP; bà Maria Cecilia Pana - Trưởng đại diện quốc gia tại Việt Nam, Viện tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) chủ trì. Tham dự Cuộc họp có đại điện các sở, ban ngành địa phương và các chuyên gia, cố vấn kỹ thuật trong và ngoài nước.
Cuộc họp nhằm tổng hợp các kết quả của hoạt động trong giai đoạn từ năm 2022 - 2024 tại 3 thành phố: TP Cần Thơ; TP Tam kỳ, tỉnh Quảng Nam (nay là phường Quảng Phú, TP. Đà Nẵng); TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình (nay là tỉnh Quảng Trị).
Hoạt động do Cục Biến đổi khí hậu phối hợp cùng Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) và Viện Tăng trưởng Xanh Toàn cầu (GGGI) triển khai, với mục tiêu hỗ trợ các đô thị thí điểm thích ứng trước tình trạng nhiệt độ ngày càng gia tăng, đồng thời góp phần giảm phát thải khí nhà kính.
Nỗ lực của Việt Nam
Phát biểu khai mạc sự kiện, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Lê Ngọc Tuấn nhấn mạnh: Năm 2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn và khí nhà kính được kiểm soát. Đặc biệt, năm 2025, lần đầu tiên khái niệm "làm mát bền vững" được thế chế hóa tại Nghị định 119/2025/NĐ-CP của Chính phủ, tạo cơ sở cho các chính sách làm mát bền vững dài hạn.
Ông Lê Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu khẳng định vai trò của làm mát bền vững Cùng với nỗ lực trong nước, hợp tác quốc tế đã mang lại nhiều kết quả thực chất trong lĩnh vực làm mát. Điển hình là việc Cục Biển đối khí hậu đã phối hợp chặt chẽ với UNEP, GGGI và các đối tác triển khai hoạt động hợp tác về thí điểm làm mát bền vững tại một số đô thị, bao gồm Cần Thơ, Đà Nẵng, Quảng Trị. “Nhiều kế hoạch hành động làm mát đô thị (UCAP) được xây dựng; nhiều phân tích chính sách và kỹ thuật đã đưa ra những khuyến nghị quan trọng, làm cơ sở cho việc nhân rộng toàn quốc. Đặc biệt, trong khuôn khổ hợp tác, các địa phương thí điểm đã xác định danh mục dự án ưu tiên và tiến hành đánh giá khả thi cho một số dự án tiềm năng phù hợp với mục tiêu chương trình.” Phó Cục trưởng cho biết.
Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong trong khu vực ASEAN đưa lĩnh vực làm mát vào Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) từ năm 2022 và tham gia Cam kết Làm mát toàn cầu tại COP28. Thông qua việc xây dựng kế hoạch hành động quốc gia và triển khai thí điểm tại Cần Thơ, Tam Kỳ (Đà Nẵng), Việt Nam đã thể hiện rõ ý chí chính trị và tầm nhìn chiến lược, coi làm mát là một trong những ưu tiên trọng tâm trong cả thích ứng lẫn giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.
Ông Benjamin Hickman, Quản lý chương trình cấp cao của UNEP, đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong xây dựng và lồng ghép chính sách làm mát bền vững.“Làm mát bền vững không chỉ mang ý nghĩa bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước tình trạng nắng nóng cực đoan ngày càng gia tăng, mà còn mở ra những cơ hội kinh tế to lớn. Theo ước tính của UNEP và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), thị trường làm mát tại các nền kinh tế đang phát triển hiện có giá trị khoảng 300 tỷ USD và dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050. Điều này cho thấy đầu tư vào các công nghệ, giải pháp và mô hình làm mát hiệu quả năng lượng, thân thiện môi trường không chỉ giúp giảm thiểu phát thải khí nhà kính, giảm áp lực cho hệ thống điện, mà còn tạo ra động lực thúc đẩy tăng trưởng xanh.” ông Benjamin Hickman khẳng định.
Là đối tác chiến lược của chương trình, bà Maria Cecilia Pana - Phó trưởng đại diện quốc gia tại Việt Nam của GGGI cho biết: GGGI đã kết hợp chuyên môn về chính sách, quy hoạch và tài chính để biến các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng của Việt Nam thành chiến lược cụ thể, khả thi. Trong giai đoạn từ năm 2022 - 2024, GGGI đã xây dựng kế hoạch hành động làm mát đô thị, hợp tác với các thành phố thí điểm để lồng ghép giải pháp dựa vào thiên nhiên và thiết kế thụ động trong cấu trúc đô thị, đồng thời, hỗ trợ Việt Nam xây dựng nền tảng chính sách về môi trường và tài chính thuận lợi
Bà Maria Cecilia Pana, Phó trưởng đại diện GGGI tại Việt Nam phát biểu tại cuộc họp“Những kết quả này đóng góp trực tiếp vào cam kết của Việt Nam trong Thỏa thuận Paris và NDC, đặc biệt khi Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên đưa lĩnh vực làm mát vào NDC và tham gia Cam kết làm mát Toàn cầu tại COP28. Đồng thời, dự án cũng hỗ trợ quá trình loại bỏ dần các chất HFC gây hại, phù hợp với sửa đổi Kigali của Nghị định thư Montreal, giúp bảo vệ tầng ozone và khí hậu”, bà Maria Cecilia Pana thông tin.
Định hướng dài hạn
Trong khuôn khổ chương trình hợp tác, các địa phương thí điểm đã xác định danh mục dự án ưu tiên và tiến hành đánh giá khả thi cho một số dự án tiềm năng phù hợp với mục tiêu chương trình bao gồm: Dự án Trung tâm Công nghệ thông tin tập trung thành phố Cần Thơ; Dự án Khu dân cư Phú Bình, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.
Đây là 2 dự án được đánh giá có tiềm năng và tính khả thi để triển khai làm mát bền vững. Hoạt động tại Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị) mới dừng lại ở mức đánh giá nhanh và đưa ra khuyến nghị về giải pháp làm mát bền vững, chưa thực hiện đánh giá khả thi như tại Cần Thơ và Tam Kỳ do hạn chế về nguồn lực tài chính. Tuy nhiên, những kết quả bước đầu này đã mang lại giá trị khoa học và thực tiền đồng thời mở ra cơ hội huy động thêm đầu tư và tài chính xanh để triển khai các giải pháp làm mát bền vững trong tương lai.
Các dự án được tiến hành nghiên cứu tiền khả thi để đánh giá thách thức và cơ hội khi thực hiện các giải pháp làm mát bền vữngCuộc họp cũng dành nhiều thời gian để các đại biểu chia sẻ các bài học kinh nghiệm, và thảo luận những khó khăn, thách thức và xác định định hướng giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, tập trung trao đổi sâu hơn về các khía cạnh kỹ thuật, thể chế, chính sách và tài chính, nhằm thúc đẩy việc lồng ghép giải pháp làm mát bền vững vào quy hoạch đô thị, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây cũng là nội dung quan trọng đang được Cục Biến đổi khí hậu đề xuất để đưa vào trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định giai đoạn 2026-2025 (NDC3.0).
Ông Nguyễn Việt Dũng - Viện trưởng Bộ môn Kỹ thuật lạnh và ĐHKK – Viện Khoa học và Công nghệ Nhiệt lạnh Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đóng góp ý kiếnVề phía địa phương được thí điểm, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ cho biết, trên cơ sở những khuyến nghị chính sách và kỹ thuật mà các chuyên gia chia sẻ, Cần Thơ sẽ tiếp tục nghiên cứu Kế hoạch hành động làm mát đô thị, đồng thời hướng dẫn lồng ghép nội dung làm mát bền vững vào các kế hoạch hành động liên quan để tham mưu cho lãnh đạo thành phố hoàn thiện chính sách, tích hợp đầy đủ hơn các giải pháp làm mát trong Chương trình, Quy hoạch và Kế hoạch phát triển đô thị.
Bà Nguyễn Thị Thùy Nhi, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ đánh giá kết quả hoạt động trên địa bàn thành phố “Sau khi sáp nhập, Cần Thơ có thêm nhiều lợi thế về không gian sông nước đặc trưng, sự đan xen giữa đô thị và nông thôn, cũng như tiềm năng về bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học và hệ thống cảng biển, nhờ đó việc lồng ghép các chính sách và giải pháp kỹ thuật về làm mát sẽ được nghiên cứu sâu hơn và triển khai rộng hơn. Thành phố kỳ vọng sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ về kinh nghiệm và kỹ thuật từ các chuyên gia trong thời gian tới nhằm thúc đẩy hợp tác và triển khai hiệu quả các giải pháp làm mát bền vững”, bà Nguyễn Thị Thùy Nhi, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ chia sẻ.
Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà NẵngCòn tại thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam (nay là Phường Quảng Phú, thành phố Đà Nẵng), dự án đã xây dựng thành công báo cáo kế hoạch làm mát, trong đó đề xuất các giải pháp toàn diện và khả thi, phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội và điều kiện khí hậu của địa phương. Báo cáo không chỉ đưa ra các biện pháp kỹ thuật như tăng cường hiệu quả năng lượng, ứng dụng giải pháp làm mát thụ động, hay phát triển hạ tầng xanh - mặt nước, mà còn gợi mở hướng lồng ghép chính sách vào quy hoạch đô thị, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Đây là cơ sở quan trọng để thành phố vừa đáp ứng nhu cầu làm mát ngày càng gia tăng của người dân, vừa đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Sau trao đổi mở rộng, các đại biểu đều thống nhất rằng làm mát bền vững không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là chiến lược phát triển đô thị lâu dài. Đại diện các tổ chức quốc tế khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong nghiên cứu, đào tạo và kết nối tài chính để mở rộng quy mô các dự án.
Phát biểu bế mạc, ông Lê Ngọc Tuấn bày tỏ kỳ vọng, dựa trên cơ sở những kết quả hợp tác đã đạt được và quyết tâm của Việt Nam trong việc thực hiện cam kết quốc tế, cũng như sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, các sáng kiến làm mát bền vững sẽ không chỉ dừng lại ở quy mô thí điểm, mà sẽ được mở rộng trên phạm vi cả nước, góp phần nâng cao chất lượng sống, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm phát thải khí nhà kính và đóng góp tích cực vào các mục tiêu khí hậu toàn cầu.
Cục Biến đổi khí hậu