Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025- 2030 đã đặt mục tiêu đưa ngành công nghiệp môi trường (CNMT) dẫn dắt chuyển đổi xanh, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh quốc gia, đồng thời trở thành nền tảng, hỗ trợ tích cực cho quá trình giảm phát thải, ứng phó biến đổi khí hậu.
Ngày 4/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1894/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025 – 2030 (Chương trình). Đây là dấu mốc quan trọng, khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng ngành công nghiệp môi trường trở thành một lĩnh vực kinh tế xanh, có khả năng tự chủ, hiện đại và đóng góp thiết thực cho công tác bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Chương trình hướng tới mục tiêu đến năm 2030 hình thành hệ thống chính sách, thể chế và khung pháp lý đồng bộ cho ngành công nghiệp môi trường, tiến tới xây dựng một nghị định riêng để điều chỉnh lĩnh vực này. Bên cạnh đó, nâng cao năng lực sản xuất trong nước nhằm đáp ứng phần lớn nhu cầu công nghệ, thiết bị xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn và chất thải nguy hại. Đồng thời, phát triển thiết bị giám sát, đo lường môi trường, chủ động một phần nhu cầu trong nước, đồng thời thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sản xuất năng lượng từ chất thải, đây được giải pháp quan trọng cho nền kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải khí nhà kính.
Ngoài ra, Chương trình cũng đặt mục tiêu hình thành hệ sinh thái CNMT hiện đại, có khả năng sản xuất, cung ứng thiết bị, công nghệ, và sản phẩm công nghiệp môi trường cho trong nước và xuất khẩu. Phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp - viện nghiên cứu - trường đại học - cơ quan quản lý nhà nước - tổ chức quốc tế nhằm đẩy mạnh nghiên cứu, làm chủ và thương mại hóa công nghệ môi trường, tăng năng lực nội địa hóa thiết bị, tạo lập các chuỗi giá trị xanh trong nước.
Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025-2030Để hiện thực hóa các mục tiêu đã đề ra, Chương trình xác định 6 nhóm giải pháp trọng tâm. Đây là những định hướng then chốt nhằm tạo bước đột phá cho ngành công nghiệp môi trường, từ hoàn thiện thể chế, phát triển khoa học công nghệ đến huy động nguồn lực và thúc đẩy hợp tác trong và ngoài nước.
Một là, hoàn thiện hệ thống chính sách và thể chế để phát triển ngành công nghiệp môi trường. Nhiệm vụ tập trung vào việc xây dựng khung pháp lý đồng bộ, từ cơ chế, chính sách đến tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phù hợp với thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, cần điều chỉnh chính sách thuế, cơ chế khuyến khích chuyển giao công nghệ và bổ sung chỉ tiêu thống kê cho ngành, nhằm tạo nền tảng quản lý và phát triển minh bạch. Việc ban hành mã số định danh cho hàng hóa môi trường, cùng với các chính sách hỗ trợ đầu tư hình thành khu, cụm công nghiệp tái chế, sẽ mở rộng không gian phát triển cho doanh nghiệp. Đồng thời, công tác rà soát và cập nhật danh mục công nghệ, thiết bị, sản phẩm môi trường sẽ giúp định hướng đầu tư, sản xuất và bảo đảm tính thống nhất trong triển khai.
Hai là, phát triển thị trường hàng hóa công nghiệp môi trường. Chương trình tập trung xây dựng và mở rộng nhu cầu thị trường thông qua cơ chế đặt hàng, đấu thầu đối với sản phẩm, thiết bị và công nghệ trong nước, đồng thời tăng cường năng lực cung ứng của doanh nghiệp. Việc hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, kết hợp với xây dựng mạng lưới vườn ươm tại các khu, cụm công nghiệp và cơ sở đào tạo trọng điểm, sẽ tạo nền tảng cho đổi mới sáng tạo, hình thành và phát triển thị trường trong giai đoạn đầu của chuỗi giá trị.
Song song, các hoạt động ưu tiên về dán nhãn sản phẩm, xúc tiến thương mại và thu hút đầu tư được đẩy mạnh, góp phần hình thành thị trường hàng hóa môi trường gắn với tiêu chuẩn chất lượng và phát triển bền vững. Bên cạnh đó, định hướng xây dựng các doanh nghiệp chủ lực, các trung tâm công nghiệp môi trường cấp quốc gia và khuyến khích hợp tác công – tư trong nghiên cứu, sản xuất, thương mại hóa sản phẩm.
Ba là, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phục vụ phát triển công nghiệp môi trường. Chương trình tập trung thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng và phổ biến các công nghệ tiên tiến trong xử lý chất thải, giảm thiểu ô nhiễm, tái chế, tái sử dụng và sản xuất năng lượng từ chất thải. Song song với đó là hỗ trợ doanh nghiệp tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ mới, kể cả thông qua mua bán sáng chế, thuê chuyên gia hay hợp tác đào tạo.
Đẩy mạnh xử lý nước thải trong các khu công nghiệp, cum công nghiệp (Ảnh: VnEconomy)Bốn là, đào tạo, tập huấn và phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp môi trường. Chương trình đặt mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu về nhu cầu sử dụng nhân lực, triển khai các chương trình đào tạo, tập huấn gắn với thực tiễn và nhu cầu quản lý, sản xuất. Bên cạnh việc đào tạo cán bộ quản lý nhà nước và cán bộ kỹ thuật của doanh nghiệp, cần chú trọng xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu, dài hạn, nhằm hình thành đội ngũ nhân lực chất lượng cao phục vụ cho sự phát triển bền vững của ngành.
Năm là, xây dựng và vận hành hạ tầng thông tin điện tử về công nghiệp môi trường. Đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu lưu trữ, quản lý và khai thác thông tin. Cơ sở dữ liệu doanh nghiệp và hàng hóa công nghiệp môi trường sẽ được cập nhật thường xuyên, đồng bộ với các lĩnh vực có liên quan. Song song, các trang thông tin điện tử được đầu tư, duy trì và nâng cấp để bảo đảm hoạt động ổn định, hiện đại, phục vụ công tác quản lý, kết nối doanh nghiệp và hỗ trợ truyền thông về ngành công nghiệp môi trường.
Sáu là, đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến và nâng cao nhận thức xã hội. Chương trình sẽ tổ chức các chiến dịch truyền thông đại chúng, các cuộc thi, sự kiện nhằm lan tỏa thông tin về sản phẩm, công nghệ và mô hình phát triển công nghiệp môi trường. Đồng thời, việc hợp tác quốc tế trong tuyên truyền, phổ biến kinh nghiệm cũng sẽ được tăng cường để tạo sự đồng thuận xã hội. Hoạt động truyền thông không chỉ hướng tới cộng đồng mà còn khuyến khích doanh nghiệp quảng bá, nâng cao giá trị thương hiệu và tham gia tích cực vào Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam.
Việc ứng dụng các công nghệ thiết kế, sản xuất tự động hóa, hệ thống điều khiển hiện đại và giải pháp số hóa cũng được đẩy mạnh nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả quản lý. Đặc biệt, chuyển đổi số sẽ trở thành động lực quan trọng, giúp doanh nghiệp áp dụng mô hình sản xuất bền vững, kinh tế tuần hoàn, đồng thời tối ưu hóa chuỗi giá trị từ nghiên cứu, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm công nghiệp môi trường.
Để triển khai Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường giai đoạn 2025 – 2030, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm: Chủ trì xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn môi trường để tạo áp lực phát triển thị trường hàng hóa công nghiệp môi trường; Chủ trì xây dựng các chính sách hỗ trợ về đất đai (cơ chế giao đất, cho thuê đất ưu đãi cho các dự án phát triển CNMT; hướng dẫn miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho các dự án phát triển CNMT; hướng dẫn cách xác định giá đất, hỗ trợ người dân khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển các dự án CNMT) để phát triển các doanh nghiệp CNMT, cụm công nghiệp CNMT, khu công nghiệp CNMT, trung tâm CNMT cấp quốc gia.
|
Xem chi tiết: tại đây
Cục Biến đổi khí hậu